ÖZ
Yaratıcılık her insanda belirli ölçüde bulunan bir
beceridir. Yazma becerisinde başarılı yazılar ortaya koymanın da ilk koşuludur.
GİRİŞ
Dilin belirlenmiş kurallarını biliyor olmak o dilim tamı
tamına öğrenmiş olmak değildir. Dili iyi öğrenmek isteyen insan o dilin dört
temel dil becerisini de bilmek zorundadır. O dilde yazabilmeli, konuşabilmeli,
o dili okuyabilmeli ve o dilde konuşanları anlayarak dinleyebilmelidir. Zaten
dil öğretimindeki amaçta budur. Dili farklı açılardan öğrencilere göstermektir.
Öğrencilerin kendini ifade edebilmelerini sağlamaktır. Türkçe öğretim
programında ulaşılması gereken bazı beceriler vardır; bunlar karar verme, dili
güzel ve etkili kullanma, iletişim kurma, araştırma, eleştirel düşünme, problem
çözme, girişimcilik ve teknolojiyi iyi kullanmadır. Bu becerilerin dışında ayrı
bir öneme sahip bir beceri daha vardır ki o yaratıcılıktır.
YARATICILIK
Yaratıcılık, her insanda belli bir miktarda bulunan ve yaşamlarının
her anında kullanılabilecekleri bir beceridir. Alışılmadık ürünler ortaya
çıkartmayı sağlar. Kuramcılar bu beceriyi açıklamaya çalışmışlar fakat nesnel
bir sonuca varamamışlardır. Hümanistler, yaratıcılığın insan üzerinde olumlu
etkiler bıraktığını düşünmektedir. Psikoanalitik kuramcılarsa bunun tam tersini
yaratıcılığın olumsuz izleri olduğunu savunmaktadır. Sosyal kuramcılar,
yaratıcılığın deneyimle; bilişsel kuramcılar ise özgünlükle alakalı olduğunu
söylemektedir.
Yaratıcı Düşünme
Daha önce bir araya gelmemiş iki düşüncenin, iki nesnenin
aynı bağlamda ilişkilendirilmesidir. Yaratıcı insan; meraklı, araştırmacı,
eleştireldir. Dünyaya diğer insanları baktığı pencereden bakmazlar. Olayları
farklı bakış açılarıyla yorumlarlar. Analitik düşünürler. Yaratıcı düşünme sürecinde ilk bilgiler
toplanır, problem araştırılır. Ardından kuluçka döneminde sorun mantıklı
açılardan düşünmeye başlanır. Aydınlanma basamağında ürünler oluşmaya başlar ve
son olarak da ortaya çıkan ürününün doğruluğu incelenir. Birden fazla ürün ve
fikir ortaya çıkar.
Yazma Süreci
İnsanlar iletişim kurarak anlaşırlar. Yazı ise bu iletişim
araçlarından biridir. İletilecek düşüncelerin kelimeler aracılığıyla aktarılmasına
yazılı iletişim adı verilir. Yazı yazdıkça tecrübe edinilen, deneyim kazanılan
ve daha iyi yapılmaya başlayan bir yetidir. Bu sebeple yazmak isteyen bireyler,
yazar adayları korkmadan yazmayı denemektedir.
Yaratıcı Yazma
Bireyin yazarken yaratıcı olmasıdır. Yazıda yaratıcılık çok
önemlidir. Bir olay ya durumu herkesle aynı biçimde yazarsanız o yazının
okuyucuyu etkileyen hiçbir yanı kalmaz. Ona kendinizden bir şey katmalısınız ve
bu kattığınız şey oldukça yaratıcı olmalıdır. Dili de yaratıcı bir biçimde
kullanmanız gerekmektedir. Tabii dili yaratıcı bir biçimde kullanabilmek için
dilin bütün ayrıntılarına hâkim olmanız gerekmektedir. Dili orijinal ve etkili
kullanmalısınız. Dilin dikkat çekici olmasıyla da kalmayıp yazdığınız yazının,
fikirlerinizin de dikkat çekici olması lazım. Üslubunuz da aynı şekilde dikkat
çekmeli, etkileyici olmalı. Kelimeleri doğru seçmeli, anlatımı akıcı tutmalı,
okuyucuyu sıkmamalısınız. Yazım ve noktalamaya da dikkat etmelisiniz.
Yaratıcı yazma çalışmalarında yazar adayı yazmaktan daha az
sıkılır. Monotonluktan, tek tip yazmadan uzaklaşır ve kendinden bir şeyler katma
imkânı bulur bu da yazmayı daha çok sevmesini sağlar. Yazma, diğer becerilerden
çok farklıdır. Yazar ister istemez yazdıklarının altında yatan hislerini ve düşüncelerini
de ele verir. Bir insanı anlamanın en iyi yollarından biri de onun yazılarını
okumaktır.
Yaratıcı Yazmanın Tarihsel Gelişimi
Geçmişi yaklaşık yüz yıl önceye dayanır. Savaşların ardından
bireysellik ön plana çıkmış, psikolojik açıdan 1950’lerde rahata kavuşulmuş;
1980 sonrasında da süreç odaklı yazmaya geçilmiş ve eğitimi verilmiştir.
Yaratıcı Yazma ve Beyin İşlevi.
Beynin iki lobu vardır. Bu iki lob sinirler ile birbirine bağlı
olarak çalışır. Korpus Kollosum gelişir ve zamanla kullanım sıklığı artar. Sağ
beyin hayallerle, duygularla, sesle yaratıcılıkla ilişkilidir. Sol beyin ise
akılcı ve mantıkçıdır. Yazma beynin iki tarafını da birlikte çalıştırır.
Yaratıcı Yazmada Öğretmenin Rolü
Eleştiren, bilgiyi keşfeden, sorgulayan, düşünen, yaratıcı bireyler
yetiştirmek çağdaş eğitimin hedefidir. Bu eğitimi verebilmek için en ideal ders
Türkçedir. İki yazma yaklaşımı vardır. Birincisi süreç odaklı ikincisi ürün
odaklı. Eskiden ürün odaklı yazma yaklaşımı tercih edilirken artık süreç odaklı
yazma yaklaşımı tercih edilmektedir. Bu tercih ile öğretmenin görevleri de
değişmiştir. Öğretmenin ifade gücü ne kadar iyi olursa öğrencinin de yazma
becerisi o kadar gelişmiş olmaktadır. Öğretmenler öğrencileri teşvik etmeli, harekete
geçirmelidir. Her öğrenciden yaratıcı
yazma becerisi vardır. Önemli olan bunu harekete geçirmektir.
Yaratıcı Yazma Çalışmalarının Değerlendirilmesi
Yazının yaklaşımına göre değerlendirme türü değişir. Ürün
odaklı yaklaşımda yazım kurallarına dikkat edilirken, süreç temelli yazmada tüm
sürece dikkat edilir. Bazı öğretmenler bu değerlendirmelerin çok zor olduğunu
düşünür. Bütün öğrencilere eşit not verilmelidir. Öğretmen kendi düşüncelerini
uygulatmak için baskı kurmamalıdır. Bireysel farklılıklar göz önünde
bulundurulmalıdır.
Sonuç
Alışılmıştan farklı olmaktır yaratıcılık. Bireyin kendine özgü
yazılarını ortaya koyabilmesi, kendi hayal gücünün somut halini göz önüne sermesidir.
Öğrencileri normallikten, sıradanlıktan kurtaran bir beceridir.
Türkçe Derslerinde Kullanılabilecek Yaratıcı Yazma
Etkinlikleri
Bakış açısı değiştirme, tasvir yapma, geriye dönme, kişi
tasviri gibi etkinlikler yapılabilir.
Turnitin benzerlik oranı %1'dır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder