Yazma Öğretiminde Yaklaşım ve Teknikler
İki türlü yaklaşım türü vardır; Süreç temelli, ürün temelli.
Ürün Temelli Yazma Öğretimi Yaklaşımı; Bu yaklaşımda yazmak,
düşüncelerin yazıya dökülmesi olarak görülür. Somut bir ürün görmek bu
yaklaşımda esastır.
Süreç Temelli Yazma Öğretimi Yaklaşımı; Yazma öğreniminde bu
yaklaşım esas alınmıştır. Bu yaklaşımda esas olan ürün değil, o ürünü ortaya
çıkarma yolunda gidilen yoldur.
Planlı Yazma Sürecinin Aşamaları;
1.
Konu belirleme
2.
Taslak oluşturma
3.
Düzeltme
4.
Son okuma
5.
Sınıfla Paylaşma (Akran görüşü)
6.
Son halini verip paylaşma
Yazma Öğretiminde Modeller
*Schmidt Modeli, Van Galen Modeli, Hayes ve Flower Modeli,
Hayes Modeli son yıllarda ortaya çıkan modellerdir. Yazma öğretimi birçok
araştırmaya konu olmuştur.
Yazma Öğretiminde Kullanılabilecek Bazı Tekniker; Bir yazı
yazmada en zor kısım başlamaktır. Werder’e göre yazı yazmaya sekiz şekilde
hazırlanılır; Çağrışım, beyin fırtınası, somutlaştırma, yaratıcı yazma,
anlatma, tasvir etme, tanımlama, deliller getirme.
Açıklayıcı Yazma Çalışmaları; Öğretici metinlerin yazılması
öğretilirken kullanılan çalışmalardır. Öğrencilere aşamalarıyla öğretilmelidir.
Yaratıcı Yazma Çalışmaları; Genellikle edebî metinler yazımında
kullanılır. Öğrencinin hayal gücünün sınırlarını genişletmesine olanak sağlar.
Öğrencilerin yazma alışkanlarını ve yeteneklerini geliştirecek olan
çalışmalardır.
Yaratıcı Yazma Etkinlik Örnekleri; Yarım metni devam ettirme,
metne yeni bir son yazma, karakter değiştirerek yazma, mekan özelliklerini değiştirerek
yazma, metin türünü değiştirerek yazma, öykü görselleme, geçmişe veya geleceğe
gitme bu yöntem doğrultusunda yapılacak etkinliklerden bir kısmıdır.
Beyin Fırtınası: Öğrencileri yaratıcı düşünmeye zorlayıp
soru içindeki soruları çözme işlemidir. Sınıf ortamında daha çok fikir
sunulduğundan daha güzel ve etkili bir uygulamaya dönüşür.
Grupla Yazma Çalışmaları; Öğrencinin yazma sorunlarıyla tek
başına mücadele etmesini önler. Ortak fikirlerle yazmaya daha sıcak bir
başlangıç yapmalarını sağlar.
Yetizleme Çalışmaları; İncelenen bir metinden başka bir
metin oluşturmaya ‘yetizleme’ adı verilir. Öğrencinin öğrendiği bilgileri zihninde
işlemesini ve var olan bilgilerden yeni bilgiler üretmesini sağlar. Zihin
geliştirici bir yazma çalışmasıdır. Sadece okumayla değil, izlenilen bir filmden
de yola çıkılarak yapılabilir.
Kümeleme ya da Salkım Oluşturma (Cluster) Tekniği: Kavram
haritası oluşturmaktır. Beyin fırtınası yöntemiyle işlenen düşünceler boş kâğıda
aktarılır. Ana kavramın etrafı elips olarak çizilir, kelime başka açılardan da
düşünülmeli ardından amaca bağlı kalınarak yazı yazılmalıdır.
Kontrollü Yazma; Amaç yazarken dil kurallarına uymaktır.
Uygulamasında kontrollü yazma çalışmaları yapılır. Mesela öğrencilere örnek bir
yazı verilir. Öğrenci bu yazıdaki kavramları kullanarak yeni bir metin inşa
eder.
Güdümlü Yazma; Amaç öğrencilerin duygu ve düşüncelerini
ifade becerisini geliştirmektir. Uygulaması öğretmen ve öğrenciler konu
belirleyip bu konu hakkında tartışır ve ardından öğrenci bu konu hakkındaki
düşüncelerini yazar.
Konunun Zıddını/ Olumsuzunu Düşünerek Yazma; İlk ve ortaokul
düzeyindeki öğrencilere yazmayı sevdirmek amacıyla yapılan çalışmalardır.
Serbest Yazma Etkinlikleri; Öğrencilerin istedikleri konu
hakkında duygu ve düşüncelerini tür sınırlaması olmadan yazmasıdır. Bu
etkinlikler sonucunda öğrenci mutlaka dönüt sağlanmalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder